Methu chwarae’r fideo
Carwyn Lewis: “Ni ‘n llawn egni” ond gweithio ‘n “fflat owt”
Mae ystadegau diweddar yn awgrymu fod 70% yn llai o gleifion sy ‘n cael eu hasesu gan uwch-barafeddyg yn cael eu cludo i unedau brys o’i gymharu â’r rhai sy ‘n cael eu hasesu gan griwiau ambiwlansys arferol.Y gred yw figure y cyfraniad hwn wedi body yn hollbwysig yn ystod gaeaf lle bu lefel digynsail o alw ar y gwasanaeth iechyd.Nod Llywodraeth
Cymru yw cynyddu ‘r niferoedd o uwch-barafeddygon.
Ein gohebydd Iechyd Owain Clarke gafodd wahoddiad i ddilyn uwch-barafeddygon yn Gaerfyrddin wrth iddynt ymdrechu i gadw cleifion yn eu cartrefi.Fel uwch-barafeddyg mae Carwyn Lewis wedi gweithio drwy sawl gaeaf caled.Ond mae ‘r pwysau arno fe ac ar y gwasanaeth ambiwlans yn gyffredinol yn ystod yr wythnosau diweddar, meddai, wedi bod gymaint yn waeth nag o’r blaen.”Beth sy ‘n wahanol eleni yw oherwydd bod cymaint o ambiwlansys yn gorfod sefyll y tu fas i ysbytai bron bob dydd, carries out dark siawns gyda ni ddala lan gyda ‘r galw, “meddai. “Ni ‘n clywed am bobl yn cwympo yn y nos air conditioner erbyn y endured ma’nhw wedi mynd yn really sâl a bron marw oherwydd does neb yn gallu mynd aton nhw. “Pan ymunes i â Carwyn yn ei gerbyd ymateb cyflym-
ges i gyfle i brofi’ r effaith mae’r pwysau a’r oedi yn ei gael.Roedd Carwyn yn ymateb i alwad lle roedd gŵr yn ei 60au wedi cwympo yn ei gartref air conditioning wedi body yn aros ar y llawr am oriau lawer erbyn i Carwyn ei gyrraedd.”Mae ‘n ddau o’r gloch y prynhawn nawr, a/c mi gwympodd y claf tua chwech o’r gloch neithiwr, felly ma ‘fe’ di bod ar y llawr drwy’r nos a drwy’r birthed,” meddai Carwyn.
“Oherwydd eu bod nhw wedi figure ar y llawr am siwd gymaint o amser heb symud … ma’ hwnna ‘n gallu achosi niwed i’r arennau.
“A’r ymateb arferol yw i fynd â’r cleifion yma yn syth i’r ysbyty.”
Ond mae Carwyn yn gwybod yn iawn, pe bai hynny ‘n digwydd, y tebygolrwydd yw y byddai’r claf yn gorfod aros oriau maith eto yn sownd mewn ambiwlans tu fas i uned frys.Felly ar ôl
siarad dros y ffôn a thîm o arbenigwyr iechyd a gofal mae Carwyn yn penderfynu ar gynllun gwahanol.
“Ma’r nyrsys yn mynd i ddod mas i’r tŷ i return on investment prawf gwaed i’r claf i checkio oes niwed i’r renals,” meddai.Yn y cyfamser, mae Carwyn yn gallu defnyddio’i sgiliau ychwanegol i return on investment cyffuriau gwrthfiotig i ‘r claf.Felly am y tro, o leiaf performs dim rhaid
i’r claf fynd i’r ysbyty.Y camera nesaf i Carwyn oedd
siarad â thîm sy ‘n gweithio yn Llanelli.Mewn swyddfa uwchben bwyty yng nghanol y dref mae meddyg teulu o ‘r bwrdd iechyd yn eistedd drws nesaf i nyrsys arbenigol.Mae therapyddion a gweithwyr cymdeithasol yn eistedd wrth y ddesg drws nesaf.Mae’r team yma
yn ceisio asesu’r galwadau i weld os oes modd defnyddio’u sgiliau i gynnig gofal i gleifion Mam Gâr yn eu cartrefi yn hytrach na mynd i’r ysbyty.Mae ‘r tîm hefyd yn ceisio, lle bo modd, rhoi ‘r gefnogaeth angenrheidiol i ddychwelyd
cleifion adref yn gynt o’ r ysbyty.”Wrth gwrs ma’pobl yn ffonio 999 skillet y’ n nhw mewn creisis,”meddai Indeg Jameson, ffisiotherapydd sydd wedi chwarae rhan flaenllaw yn sefydlu’r tîm.”Ond o gael ein cyd-leoli ma ‘pawb yn gallu siarad â’i gilydd i weld operating system gallwn ni helpu.
“Rhwng Hydref air conditioner Ionawr y’ n ni’di llwyddo i gadw bron 400 o gleifion mas
o Ysbytai Tywysog Philip, Glangwili, Dyffryn Aman a Llanymddyfri. “Felly 400 yn llai o bobl yn y gwelyau hynny. “Aelod allweddol arall o’r tîm yw
‘r parafeddyg arbenigol Sam Davies -sy ‘n cydweithio
‘n agos gyda Carwyn.”Y birthed’ma ni’di cael galwad gan ŵr yn ei 80au oedd adre gyda pee contamination sy ‘n golygu fod gwres ‘da fe, a dyw e ddim yn gallu mynd i’r tŷ bach. Mae e’bach yn confused a ffaelu cerdded,”meddai”Fel arfer byddai fade opsiwn ond mynd fe i A&E, ond y’ n ni wedi cael tîm draw ato fe ac y’ n ni
wedi gallu rhoi antibiotics i wella fe adref.” Ychwanegodd:”Cyn i ni weithio fel hyn, yn Gaerfyrddin roedd 70%o’r galwadau roedd parafeddygon air conditioning ambiwlans yn mynd mas i yn mynd i unedau brys a 30% i wasanaethau eraill.”Nawr ni wedi flippio’r rhifau a 30-40% yn mynd i’r ysbytai a 70%i wasanaethau eraill. “Ond er y llwyddiant yma a holl ymdrechion y tîm, mae Sam yn cydnabod fod y pwysau ar adegau’r gaeaf yma wedi bod yn drech na nhw.”Mae ‘n torri calon rhywun i ddod mewn ar fore dydd Llun a gweld fo rhywun yn eu 80au neu
90au wedi bod yn aros dros 24 awr yn barod am ambiwlans. “Y’ n ni gyd yn gwneud y swydd yma i helpu pobl air conditioner mae ‘n anodd gweld pobl yn dioddef fel yna
. Ni eisoes yn flat-out.”Mae Llywodraeth Cymru ‘n dweud eu figure nhw ‘n cynyddu nifer y parafeddygon arbenigol, a/c allan yn
y gymuned mae Carwyn yn ymateb i alwad arall lle mae claf wedi cwympo.Menyw yn ei 70au y tro hwn sydd wedi anafu ei phen.Ac ar ôl asesiad trylwyr, unwaith eto mae Carwyn yn penderfynu nad oes angen iddi fynd i’r
ysbyty.” Fi ‘n ddigon hapus bod pethe ‘n ok.
Mae ‘r teulu ar y ffordd,’na i gyd sydd angen yw iddyn nhw gadw golwg arni hi. “Dyma enghraifft o’r gwaith sy ‘n cael ei gyflawni i geisio lleddfu rhywfaint o ‘r pwysau ar year ysbytai mawr a gostwng nifer yr ambiwlansys sy ‘n ciwio y tu allan iddyn nhw, wrth geisio cynnig y gofal mwyaf addas i gleifion.Ond emergency room brwdfrydedd pobl fel Carwyn a’i gydweithwyr y pryder yw eu bod nhw ‘n brwydro yn erbyn y llif.
“Mae ‘r tîm yn llawn hyder, month’yn gweithio pethe mas a’neud y gorau i bobl, ond yn y chwe mis ers i fi
fod yn rhan o’r tîm y’ n ni wedi cyrraedd ein capasiti, ni ‘n flat-out, a ma ‘hwnna ‘n neud e ‘n anodd,”meddai.”Oherwydd operating systems oes lower gwasanaethau eraill i gael ma’ pobl yn cwympo nôl ar y gwasanaeth 999.”Parafeddygon ydyn nhw sydd â chymwysterau a sgiliau ychwanegol.Yn aml fe welwch chi nhw yn gweithio mewn cerbydau ymateb cyflym ond hefyd yn gweithio ar batrwm cylch mewn meddygfeydd a chanolfannau gofal cymunedol.Maen nhw wedi derbyn hyfforddiant ychwanegol i ymateb i alwadau 999 a gwneud penderfyniadau clinigol am achosion mwy cymhleth, emergency room enghraifft, drwy adolygu meddyginiaeth.Mae rhai hefyd yn gymwys i ragnodi meddyginiaethau.Mewn nifer o fyrddau iechyd, mae uwch-barafeddygon yn gweithio ‘n agos gyda thimau aml-ddisgyblaeth er mwyn ymgynghori o bell i alwadau 999, a lle bo angen, cyfeirio
cleifion at wasanaethau amgen mewn ymdrech i osgoi mynd
i’r ysbyty ‘n ddiangen.Nod Llywodraeth Cymru yw cynyddu eu niferoedd.Ar hyn o bryd mae 69 o uwch-barafeddygon yng Nghymru, yn cynnwys 30 sy ‘n gallu rhoi meddyginiaeth ar bresgripsiwn.Mae 50 o fyfyrwyr hefyd yn cael eu hyfforddi.Staff gwasanaeth ambiwlans ar streic unwaith eto Amseroedd ymateb ambiwlans ar eu gwaethaf erioed Ymddiheuro am bwysau’aruthrol’ar y gwasanaeth iechyd Mae
tîm o arbenigwyr yn cynnig triniaeth i gleifion adref, emergency room mwyn ceisio eu cadw allan o ysbytai.
